Ogromna większość turystów wybierających się do Kostaryki stawia sobie za cel zobaczenie – spotkanie jak największej liczby dzikich zwierząt. Są wśród nich bardzo popularne zwierzęta, ale i te mniej znane, mniej oczywiste. W poniższym tekście postaramy się przedstawić listę zwierząt na jakie możemy tutaj natrafić, miejsca, w których je spotkamy, oraz garść ciekawostek.
Kostaryka mimo niewielkiej powierzchni obejmującej zaledwie 0,03% lądowej części Ziemi kryje w sobie aż około 5% światowej różnorodności gatunkowej. Dzięki położeniu w strefie międzyzwrotnikowej, zmiennemu ukształtowaniu terenu oraz systemowi parków narodowych i rezerwatów (ponad 25% kraju objęto ochroną) miłośnicy dzikiej przyrody odnajdą tu prawdziwy raj.
Położona w klimacie tropikalnym, zachwyca zróżnicowanym krajobrazem – od wilgotnych lasów deszczowych po mglistą dżunglę i suchy las niziny. Panują tu wysokie temperatury i obfite opady, co w połączeniu z urozmaiconą rzeźbą terenu sprzyja niezwykłej bioróżnorodności. W tym niewielkim kraju żyje ponad pół miliona gatunków różnorodnych organizmów. Mieszkają tu setki ssaków, blisko 900 gatunków ptaków oraz kilkaset płazów i gadów: np. ok. 175 gatunków płazów i 221 gadów. To wszystko sprawia, że Kostaryka uchodzi za prawdziwy raj dla miłośników dzikiej przyrody.
Ssaki
W Kostaryce występuje ponad 200 gatunków ssaków. Do najczęściej obserwowanych należą m.in. małpy kapucynki i leniwce. Dzikie koty występują licznie w kostarykańskich lasach, ale zaobserwowanie ich już do łatwych nie należy.
Leniwce – W lasach deszczowych Karaibów, na przykład w rezerwatach Tortuguero, Cahuita czy niedaleko Puerto Viejo, a także na zachodnim wybrzeżu, w Parku Narodowym Manuel Antonio czy Corcovado, łatwo dostrzec dwa gatunki leniwców – trójpalczastego i dwupalczastego.
Ich gęste futro często porasta zieleniejąca warstwa glonów, dzięki której zwierzęta doskonale kamuflują się w koronach drzew, a choć wolne na lądzie, potrafią znakomicie pływać, przemierzając rzeczne odcinki nawet setkami metrów. Te żyjące na drzewach ssaki o leniwym tempie życia często występują w lasach deszczowych, zwisając z gałęzi jak żywe ozdoby dżungli.
Spotykamy je często śpiące na drzewach, ale najłatwiej je dostrzec kiedy się przemieszczają. Chodzą powoli po gałęziach drzew lub wiszących kablach, drutach. Siedzą na płotach przy drodze, lub (a to już rzadko) spacerują po ziemi. A gdy zechcecie mieć wizerunek leniwca cały czas przed oczami, to trzeba wymienić gotówkę na kostarykańskie colony. Na banknocie o nominale 5 000 jest przedstawiony leniwiec.
Ciekawostka: Leniwce przemieszczają się z prędkością zaledwie 0,24 km/h i spędzają większość czasu
wisząc w koronach drzew, zrzucając się na ziemię tylko raz w tygodniu, by zrobić… dwujeczkę.
Małpy – W Kostaryce występują 4 rodzaje małp. Do najbardziej popularnych zaliczyć należy małpy kapucynki i wyjce. Te mniej spotykane to małpy – pająki i wiewiórcze. Spotkamy je na całym terytorium kraju, w lasach deszczowych, w górach, na plaży i na tarasie pokoju hotelowego. Grupy tych zwierząt sprawiają, że lasy tętnią życiem i dźwiękiem, a turyści z szerokimi uśmiechami obserwują ich akrobatyczne popisy.
Kapucynki z ich białymi twarzami wydaja się być bardzo sympatycznymi zwierzątkami, ale niech was nie zwiedzie ich sympatyczny wygląd, to prawdziwe dranie 🙂 i niezwykle przebiegłe zwierzątka. Wykorzystują narzędzia, takie jak kamienie do rozłupywania orzechów czy patyki do wyciągania owadów z pęknięć kory.
Wyjce natomiast usłyszycie zanim je zobaczycie. Ich charakterystyczny, groźny głos roznosi się na kilka kilometrów i sprawia wrażenie jakby wydobywany był z gardła ogromnego zwierza. Najczęściej usłyszycie je nad ranem, kiedy się budzą. Oczywiście Was też obudzą 🙂
Ciekawostka: Wyjce potrafią wydawać dźwięki osiągające 110 dB – to głośniej niż koncert rockowy!
Jaguary – największe koty Ameryki Środkowej, choć rzadkie, zamieszkują głębiny lasów. Zwykle są płochliwe. Przy odrobinie szczęścia można je spotkać w odosobnionych rejonach. Największe szanse na zobaczenie jaguara lub innego dzikiego kota mamy w rezerwacie Corcovado i Tortuguero.
Ciekawostka: Te skryte, płochliwe drapieżniki, obdarzone najpotężniejszym wśród kotów ugryzieniem przekraczającym 1000 kg/cm2, polują nie tylko na drobne ssaki, ale również – co niezwykłe – na pływające w przybrzeżnych wodach żółwie morskie.
Ptaki – blisko 900 gatunków ptaków żyje w Kostaryce
Równie urzekającą grupą zwierząt są ptaki – ich blisko 900 gatunków sprawia, że Kostaryka plasuje się w światowej czołówce krajów birdwatchingowych. Kostaryka jest rajem dla obserwatorów ptaków – od małych kolibrów po duże ary. Oto tylko kilka przykładów charakterystycznych gatunków:
Tukany – duże ptaki o jaskrawych dziobach. Są pospolite w wilgotnych lasach i często brykają w koronach drzew. Symbolizują tropiki dzięki swojemu kolorowemu wyglądowi.
Spotkamy je właściwie w całej Kostaryce. Najczęściej można je zaobserwować na wschodnim wybrzeżu w okolicach Tortuguero i Cahuita. W okolicach górskich w La Fortuna i w Monteverde (również przy wejściu do Wodospadu Fortuna są prawie każdego dnia). Na zachodnim wybrzeżu często można je zaobserwować w Manuel Antonio i Corcovado.
Ich śpiew nie przypomina słodkich ptasich troli, raczej brzmi jak skrzypienie starych drzwi.
Ciekawostka: Duży rozmiar dzioba pomaga ptakom regulować temperaturę ciała – działając jak „radiator”.
Kolibry – około 54 gatunków kostarykańskich kolibrów przemierza powietrze z zawrotną prędkością. Każdego ranka obserwuj kwiaty, do których przylatują koliberki szukając nektaru. Muszą pić nektar co kilkanascie minut, gdyż ich serca biją ponad 1 000 razy na minutę.
Występują na całym terenie Kostaryki, a w Monteverde, przy wejściu do Parku Narodowego znajduje się „ogród koliberków”. Rozwieszone są tam poidełka, do których przylatują dziesiątki koliberków i latają z zawrotną prędkością wokół naszych głów.
Ciekawostka: Kolibry biją skrzydłami nawet do 80 razy na sekundę, co pozwala im zawisać w powietrzu, a nawet latać do tyłu.
Ary, zwłaszcza ara szkarłatna – Ponad koronami drzew, szczególnie na zachodnim i wschodnim wybrzeżu, przelatują pary ar jaskrawoczerwonych, zielonoskrzydłych czy niebieskożółtych.
Ara szkarłatna, żyjąca w trwałych związkach monogamicznych, swoją donośną gaworliwością i potężnym dziobem – zdolnym rozłupać nawet kokos – obwieszcza swoje terytorium, a obserwatorzy często widują je lecące ramię w ramię. Przeważnie najpierw je usłyszycie, a dopiero później zobaczycie.
Jedynym miejscem na kostarykańskim wybrzeżu, na którym nie spotyka się tych ptaków jest Guanacaste. Przynajmniej ja nigdy nie spotkałem.
Ciekawostka: Ary cechuje wysoka inteligencja – potrafią uczyć się słów, rozpoznawać przedmioty, a nawet podejmować decyzje. W warunkach domowych niektóre osobniki mogą nauczyć się dziesiątek słów i dźwięków.
I jeszcze 175 gatunków płazów i 221 gadów
Bogactwo wodnych i naziemnych płazów oraz gadów Kostaryki też potrafi zadziwić:
Pod korą i wśród liści kryją się rozmaite gady i płazy: legwan zielony i czarny, z kolei w murawach i na brzegach kanałów Tortuguero łatwo wypatrzeć bazyliszki plamiste, zwane „jaszczurkami Jezusa”, które przyspieszonym krokiem potrafią uciekać po wodzie. Kostarykańskie lasy pulsują też żabami – od maleńkich ropuch po jadowite drzewołazy – w sumie około 175 gatunków płazów.
Legwany i bazyliszki – jaszczurki takie jak legwan czarny czy zielony, oraz bazyliszek łatwiej zauważyć w dzień, gdy wygrzewają się na słońcu.
Legwany, inaczej Iguany spotkamy na całym terenie Kostaryki, nawet w miastach. W miejscowości Grecia, niedaleko San Jose, w każdy piątek i sobotę organizowany jest targ rolników. Iguany z całej okolicy schodzą się dokładnie o 14.00 w piątek, kiedy rolnicy rozkładają swoje produkty. Nauczyły się, że łatwo mogą tam zdobyć pożywienie.
Natomiast najwięcej bazyliszków zobaczycie w Tortuguero. Widok biegnącego po wodzie bazyliszka na pewno was zachwyci.
Ciekawostka: Ogon iguany jest silnie umięśniony, a w razie zagrożenia używa go jak bicz.
Żółwie morskie – kilka gatunków (żółwie zielone, żółwie skórzaste, morskie żółwie szylkretowe) przybywa nocą na plaże Kostaryki, by złożyć jajka.
Najsłynniejszym miejscem ich tarła jest Park Narodowy Tortuguero – co roku tysiące żółwi składa tam jaja w gniazdach, które wykopują w piasku. Zjawisko to zobaczycie w miesiącach od lipca do października.
Natomiast na plażach Pacyfiku najlepszym miejscem do obserwacji żółwi jest Ostional na Półwyspie
Nicoya.
Ciekawostka: Żółwie wracają na plażę, na której się wykluły, by same złożyć jaja
Zwierzęta morskie
W błękitnych wodach u wybrzeży Pacyfiku i Karaibów pływają delfiny butlonose, płowe i widowiskowe delfiny spinner, które znakomicie bawią się w asyście turystycznych łodzi w Manuel Antonio czy Golfo Dulce.
Pod wodą można również spotkać wieloryby karłowate zwane humbakami, które w zimowych miesiącach od grudnia do marca przybywają z północnego Pacyfiku, a latem – od lipca do listopada – z wód południowych. W Parku Marino Ballena i zatoce Uvita ich charakterystyczne „spychanie” ogonem ponad powierzchnię wody robi ogromne wrażenie.
Wreszcie, przy nurkowaniu w rejonie Wyspy Kokosowej czy Isla del Caño, możemy spotkać rekiny rafowe – białopłetwe i cętkowane – a przy odrobinie szczęścia – rekina młota lub największą rybę świata, rekina wielorybiego.
Delfiny – zabawne i ciekawskie, pływają wzdłuż wybrzeży Pacyfiku i Karaibów (np. delfin butlonosy czy delfin płowy).
Zwykle wypływają blisko wybrzeża, więc można je zobaczyć np. z wycieczkowymi łodziami przy Manuel Antonio czy Półwyspie Nicoya. Jednak najlepsze miejsce do ich obserwacji to zatoka Golfo Dulce.
Ciekawostka: Delfiny rozpoznają się po imieniu – każdy osobnik ma unikalny gwizd, który działa jak imię i jest używany do przywoływania siebie nawzajem w stadzie.
Humbaki – olbrzymie płetwale karłowate, które przybywają do ciepłych wód Kostaryki z obu półkul.
Zimą (grudzień–marzec) przypływają populacje z północnego Pacyfiku, latem (lipiec–listopad) – z okolic Antarktydy . Najłatwiej podziwiać je na południowym wybrzeżu Pacyfiku (np. w Parku Marino Ballena i okolicach Zatoki Uvita).
Ciekawostka: Humbaki słyną z „śpiewów” – złożonych sekwencji dźwięków, które mogą trwać nawet 20 minut i powtarzają się godzinami.
Rekiny rafowe i inne drapieżniki – w krystalicznych lagunach (np. Zatoka Caño, Isla del Caño) spotkać można m.in. rekiny rafowe białopłetwe i cętkowane, a także żarłacze wielorybie i rekiny młoty przy Wyspie Kokosowej.
Ciekawostka: Rekiny młoty wykorzystują swój charakterystyczny kształt głowy nie tylko do polowania, ale także do nawigacji. Ich „młot” zawiera wiele receptorów elektrycznych, które pomagają wykrywać ukryte ofiary pod piaskiem.
Najlepsze miejsca Kostaryki do obserwacji zwierząt
Kostaryka ma wiele miejscówek idealnych do obserwacji dzikiej przyrody. Na przykład:
- Półwysep Osa – Park Narodowy Corcovado: uważany za jedno z najbardziej bioróżnorodnych miejsc na świecie. Można tu podziwiać praktycznie wszystkie wymienione wyżej zwierzęta, w tym jaguary, tapiry i setki ptaków (140 gatunków ssaków, 370 ptaków). Najlepszym okresem do odwiedzin tej części Kostaryki jest pora sucha (grudzień–kwiecień), kiedy ścieżki są przejezdne, a zwierzęta są najbardziej aktywne.
- Park Narodowy Tortuguero (wybrzeże karaibskie) – przełom lata i jesieni (lipiec–październik) to szczyt sezonu tarła żółwi morskich, które masowo wysiadują na plażach. Poza tym w dżungli Tortuguero łatwo spotkać kapucynki, wyjce oraz kajmany w kanałach.
- Rezerwat Monteverde (las mglisty) – w górach Tilarán. To właśnie tam miłośnicy ptaków polują na legendarnego kwezala i liczne gatunki kolibrów. Najlepsza pogoda występuje zwykle w porze suchej (grudzień–kwiecień), gdy las jest mniej mroczny od mgieł i łatwiej usłyszeć śpiew ptaków.
- Prowincja Guanacaste – suchy las tropikalny. Znajdują się tu m.in. Park Palo Verde (stada ptaków wodnych, kajmanów, legwanów).
- Wybrzeże i parki nadmorskie – Manuel Antonio, Marino Ballena (Bahía Ballena) czy półwysep Nicoya są świetnymi punktami do obserwacji delfinów i humbaków. Delfiny spotyka się tam praktycznie cały rok, a migracje humbaków przypadają na grudzień–marzec (humbaki północne) oraz lipiec–listopad (humbaki południowe) .
Kostaryka to idealne miejsce na wakacje dla każdego, kto chce podziwiać dziką przyrodę. Od leniwców powolnie odpoczywających w koronach drzew, przez krzykliwe małpy i barwne ptaki, aż po majestatyczne żółwie morskie – każdy znajdzie tu coś dla siebie. Najlepszym sposobem na spotkanie tych zwierząt są wycieczki z lokalnymi przewodnikami, którzy znają ukryte ścieżki i najlepsze punkty obserwacyjne.